Nieuws
'Een veilig bankstel is in Nederland niet te koop', Arnhems instituut luidt noodklok
15 juli 2021, 23:00 • 5 minuten leestijd
ARNHEM - De vader (39) en zoon (4) die anderhalf jaar geleden omkwamen bij een flatbrand in Arnhem, stierven door de giftige rook die ze inademden uit een brandend bankstel. Die conclusie trekt de Onderzoeksraad voor Veiligheid in een rapport over de brand. René Hagen van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) is niet verbaasd. Hij pleit al jaren voor een omslag in de productie van bankstellen.
Het IFV, de landelijke ondersteuningsorganisatie voor de veiligheidsregio's, trok al eerder aan de bel over de brandveiligheid van bankstellen. Anderhalf jaar geleden deed de organisatie onderzoek naar de brandveiligheid van banken. Het in Arnhem gevestigde instituut riep toen al op wetgeving te maken waarin de brandveiligheid van bankstellen en matrassen zou worden gewaarborgd.
Bekijk de video. De tekst gaat daaronder verder.
Een bankbrand is al snel dodelijk
Doet Nederland in jullie ogen voldoende aan voorlichting over brandveiligheid van banken?
"Nee. Daar doen we met z'n allen onvoldoende aan. Het probleem is al heel lang bekend. Al jaren, tien tot twintig jaar, weten we dat het huidige meubilair heel erg brandt. We zien ook dat een kwart van alle slachtoffers bij brand komt door de brandbaarheid van vullingen van bankstellen en matrassen. Maar na al die jaren wordt er nog steeds niets aan gedaan. De Onderzoeksraad voor Veiligheid zegt dat het onvoldoende bekend is bij het grote publiek. Dat is waar. Maar het is wél genoegzaam bekend bij de beleidsmakers: de ministeries, de Keuringsdienst van Waren. Die kennen het probleem al wel."
Waarom lukt het in Nederland niet om hier goede wetgeving over te maken?
"Tja. Dat is een goede vraag. Dat weet ik ook niet. Ik loop al jaren de deur plat bij zowel de fabrikanten als het ministerie. Vroeger was er wat huiver voor, omdat je bankstellen en matrassen toen uitsluitend veilig kon maken met chemische vlamvertragers. Daar zaten hele slechte tussen: slecht voor het milieu en slecht voor de gezondheid. Maar de laatste vijf à tien jaar is dat probleem wel verholpen. Er zijn inmiddels heel goede alternatieven. Die zijn veilig en kun je goed gebruiken. Dus waarom de overheid en het bedrijfsleven nog niet die kant op willen, is mij niet duidelijk."
"Er zijn wel enkele bedrijven die het wél doen. We hebben recent onderzoek gedaan voor een grotere speler in de verkoop van matrassen. Zij hebben brandveilige matrassen gemaakt. En een andere winkelketen is al een aantal jaren druk bezig de productielijn te verbeteren. Maar de grote groep fabrikanten doet eigenlijk nog helemaal niets."
Kunt u iets zeggen over het onderzoek dat de IFV vorig jaar heeft gedaan naar het brandgedrag van bankstellen?
"Vorig jaar hebben we onderzoek gedaan naar de rookverspreiding in woongebouwen, omdat we zien dat dat heel ernstig is en steeds meer toeneemt. In een leegstaand gebouw in de gemeente Oudewater hebben we twintig testen gedaan. Iedere keer keken we of een zelfsluitende deur, een sprinklerinstallatie of een rookwerende scheiding wellicht helpt. Iedere keer hebben we een bankstel in brand gezet, omdat dat nu eenmaal de meest voorkomende dodelijke brandoorzaak is in Nederland."
"Vorig jaar hebben we onderzoek gedaan naar de rookverspreiding in woongebouwen, omdat we zien dat dat heel ernstig is en steeds meer toeneemt. In een leegstaand gebouw in de gemeente Oudewater hebben we twintig testen gedaan. Iedere keer keken we of een zelfsluitende deur, een sprinklerinstallatie of een rookwerende scheiding wellicht helpt. Iedere keer hebben we een bankstel in brand gezet, omdat dat nu eenmaal de meest voorkomende dodelijke brandoorzaak is in Nederland."
De productie van koolstofmonoxide bij een brandende bank is zo hoog, dat overleef je niet
"Uit die test bleek dat iets doen aan de brandbaarheid van de bank het enige is dat écht helpt. Zo'n bank geeft zo veel rook, rook die binnen drie minuten - en soms zelfs sneller - dodelijk is. Als zelfs maar één zitkussen van de bank in brand stond, kwamen al meerdere verdiepingen van het gebouw volledig onder de rook te staan."
"De conclusie van ons onderzoek was: welke maatregelen je ook neemt - zelfsluitende deuren, sprinklerinstallaties, rookwerende scheidingen aanbrengen -, het werkt alleen maar als je iets doet aan die héle grote rookproductie. Daardoor werken al die andere maatregelen niet. Je moet iets doen aan de rookproductie van die bankstellen en matrassen."
Welke stoffen komen er vrij bij brand in een bankstel?
"Het belangrijkste is de koolstofmonoxide. De productie daarvan is zo hoog, dat overleef je al niet. Verder zien we ook blauwzuurgas vrijkomen en zie je dat de rook zo dicht is, mensen geen zicht meer hebben. De koolstofmonoxideproductie is echter het belangrijkste. Die is al heel snel fataal voor mensen. Dat zag je ook bij de brand in het bankstel in de flat in Arnhem. De rook kwam maar heel even in de lift, maar het was al fataal voor sommige mensen."
"Het belangrijkste is de koolstofmonoxide. De productie daarvan is zo hoog, dat overleef je al niet. Verder zien we ook blauwzuurgas vrijkomen en zie je dat de rook zo dicht is, mensen geen zicht meer hebben. De koolstofmonoxideproductie is echter het belangrijkste. Die is al heel snel fataal voor mensen. Dat zag je ook bij de brand in het bankstel in de flat in Arnhem. De rook kwam maar heel even in de lift, maar het was al fataal voor sommige mensen."
Wat kunnen mensen thuis doen om de kans zo klein mogelijk te maken dat hun bankstel in brand vliegt?
"Ik zou zeggen: koop een veilige bank. Maar die is in Nederland helaas nog niet te koop. Zorg er daarom in ieder geval voor dat de omgeving van je bankstel - en van je matras - veilig is. Rook je in huis? Zorg dan dat die asbak niet op de bank staat, maar op de tafel. En dat je de peuk niet verkeerd uitdrukt. Zet kaarsen niet te dichtbij, zodat de kat of jijzelf hem niet kan omstoten. Zorg dat je een telefoon of tablet niet laadt op de bank of je matras. En laat je telefoon niet op je matras liggen. Zorg dat er geen brand ontstaat. Je bent te laat, het gaat te snel."
"Ik zou zeggen: koop een veilige bank. Maar die is in Nederland helaas nog niet te koop. Zorg er daarom in ieder geval voor dat de omgeving van je bankstel - en van je matras - veilig is. Rook je in huis? Zorg dan dat die asbak niet op de bank staat, maar op de tafel. En dat je de peuk niet verkeerd uitdrukt. Zet kaarsen niet te dichtbij, zodat de kat of jijzelf hem niet kan omstoten. Zorg dat je een telefoon of tablet niet laadt op de bank of je matras. En laat je telefoon niet op je matras liggen. Zorg dat er geen brand ontstaat. Je bent te laat, het gaat te snel."
En als consument, ben je bij machte iets te doen?
"Je bent slechts bij machte bij je bankstel of matras in je eigen woning te zorgen dat er geen brand in de buurt kan komen. Kaarsen weg, opladers weg, de asbak op tafel zetten. Kijk je naar wat er aan het Gelderseplein in Arnhem is gebeurd: zet geen bank in een vluchtweg. Een kastje of tafeltje kan, mits je er nog langs kan. Maar qua brandbaarheid zijn bankstellen echt uit den boze."
"Je bent slechts bij machte bij je bankstel of matras in je eigen woning te zorgen dat er geen brand in de buurt kan komen. Kaarsen weg, opladers weg, de asbak op tafel zetten. Kijk je naar wat er aan het Gelderseplein in Arnhem is gebeurd: zet geen bank in een vluchtweg. Een kastje of tafeltje kan, mits je er nog langs kan. Maar qua brandbaarheid zijn bankstellen echt uit den boze."
