'Je voelt je zo machteloos', Sabine is iedere dag bezig met crisis in Afghanistan

De christelijke hulporganisatie begon in Zuidoost-Azië, maar ging daarna ook in andere delen van de wereld aan de slag, zoals in Afghanistan. In dat land zette de organisatie zich de afgelopen twintig jaar in voor de lokale bevolking, bijvoorbeeld door waterputten te slaan, huizen te herstellen, (meisjes)scholen te bouwen en vrouwengroepen op te zetten.

Die missie was dit jaar al afgelopen, omdat er steeds minder donaties binnenkwamen. "We hebben het kantoor echt net een maand geleden gesloten", zegt Sabine van Leuveren van ZOA. Afghaanse medewerkers ter plekke zetten de initiatieven voort.

Maar uit het oog is niet uit het hart, zeker nu de huidige overname door de Taliban het land opnieuw op z'n kop zet. "De afgelopen weken kregen we steeds meer berichten, hulpvragen van willekeurige Afghanen die ons via internet hadden gevonden. Maar de laatste week krijgen we vooral berichten van oud-collega's. Berichten dat ze echt weg willen. Nu horen we overigens ook wel wat vaker dat ze willen blijven: 'we moeten hier zijn, voor ons land'. Alles is heel fluïde, niemand weet eigenlijk iets."

Sabine is in december 2019 zelf in Afghanistan geweest om medewerkers daar te trainen. "Het zijn je oud-collega's, waarmee je hebt zitten kletsen en van wie je weet wat hun dromen zijn voor de toekomst Als je dan terugkijkt op die gesprekken, is het heel lastig om de huidige situatie een plekje te geven en ermee om te gaan. Je kan heel weinig voor ze doen. Alles wat je schrijft, elk woord wat je tikt, doet eigenlijk geen recht aan situatie."

Toch zit Sabine elke ochtend in een crisisoverleg, onder meer met het ministerie van Buitenlandse Zaken en andere hulporganisaties. "Wij hebben geen invloed op asielaanvragen, maar proberen te beïnvloeden, te coördineren. Deze mensen staan nu niet op de lijst waar het kabinet mee bezig is, maar dan hoor je toch weer over Kamervragen om ruimhartiger te zijn. Dan kijken wij hoe we lijsten kunnen samenstellen."

"We verzamelen alvast documenten en paspoortnummers, schrijven brieven, alles wat deze mensen daar kan helpen. Bij die mensen gloort er dan toch wat hoop, ook al wil je ze geen valse hoop geven. Het is al lastig om Nederlanders uit Afghanistan te krijgen... Je zou heel graag concreet willen helpen en zeggen: kom maar hier in huis, dan zien we daarna wel. Maar dat kan niet en dat voelt machteloos."

De stichting zette zich twintig jaar in voor bijvoorbeeld de positie van vrouwen en meisjes, maar onder het nieuwe Taliban-bewind is het nog maar de vraag hoe het daarmee verder gaat. "Dat is heel lastig. Daar praten we met elkaar goed over. Het zijn toch wel je collega's waarmee je hebt samengewerkt. Je doet wat binnen je macht ligt, maar dat voelt nog steeds niet als genoeg. Je voelt je heel klein. Het enige wat wij kunnen geven, is onze tijd en dat doen we dan ook."